“Thế nên đừng bao giờ giới hạn mình trong một lựa chọn, cứ thử nhiều cái đi, nó sẽ giúp tầm nhìn của mình mở hơn, và con người cũng có chiều sâu hơn…”
Scarlet Nguyen - software engineer intern at Slack
“Em sang Canada cùng bố mẹ từ năm lớp 8. Hồi đấy mới sang khó khăn lắm, 20 năm kinh nghiệm làm việc của bố mẹ em ở Việt Nam không được ai công nhận cả. Thế là hai người ban ngày phải làm các công việc chân tay, tối đến học online các chứng chỉ trong ngành. Trong lúc đấy thì em tự xoay sở ở trường. Một đứa học sinh mới toanh mà, lại không biết tiếng Anh nữa, nên cũng bị cô lập, bắt nạt một xíu. Để cải thiện ngôn ngữ thì sau giờ học, em thường ngồi lại với giáo viên để luyện tiếng Anh thêm. Còn không có bạn ở trường để chơi? Em tự đi tìm các sự kiện, tình nguyện để tham gia bên ngoài. Ở đó, em gặp được từ các anh chị học Đại học cho tới các cô chú 60 70 tuổi. Rồi em mới biết, thậm chí các anh chị đang học Đại học cũng băn khoăn liệu mình thích chuyên ngành đang học không!
Em cực thắc mắc luôn “Sao các anh chị không chuẩn bị, nghiên cứu từ trước để vào Đại học biết là mình thích hợp cái gì?”
Lúc đấy mấy anh chị mới bảo là, hồi đó biết gì đâu em, lúc học Trung học chẳng có ai định hướng, nói gì mà chuẩn bị cả. Tự nhiên lúc đấy em khó chịu với bản thân mình luôn! Mình được nghe người đi trước gặp vậy rồi, mình mà không làm gì để mắc phải tương tự thì không được. Sau đó, em dành nguyên năm lớp 10 để tìm hiểu rất nhiều ngành nghề khác nhau. Đi career fair, job fair nè, xem các khoá học liên quan hoặc hỏi những người đã đi làm một thời gian rồi nè. Tình cờ, trong khoảng thời gian đó, em gặp được một chú kĩ sư phần mềm đang làm trong big tech. Chính chú ấy đã giới thiệu một chương trình trong công ty chú, chấp nhận cả học sinh như em. Rồi em cũng đi phỏng vấn thử, và rớt ^^. Sau đó em ấm ức lắm, lại dành nguyên năm lớp 11 đi tầm 23 cái hackathon về công nghệ trong thành phố! Hồi đó càng làm em càng thích, kiểu thua, hay cái gì khó mà làm không được là em tức lắm. Sau những cuộc thi đó thì hồ sơ của em cũng bớt trống hơn, mà em cũng dạn dĩ hơn nữa.
Nói vậy thôi, chứ cũng không phải em chưa từng bị lung lay từ khi theo ngành này. Mẹ em thì thích em học y, con gái mà. Thế là mẹ nhờ một bác đang làm trong ngành y, mà trước đó đã từng làm kỹ sư phần mềm “khuyên nhủ” em. Bác ấy mới bảo là CNTT toàn đàn ông con trai, vất vả lắm, em không đọ lại đâu. Rồi ngành này Trung Quốc, Ấn Độ làm hết rồi. Em mà học xong chỉ có nước thất nghiệp! Bác làm kỹ sư mười mấy hai mươi năm rồi bác biết. Nghe xong em cũng sợ chứ, suy nghĩ tận 3 ngày 3 đêm ^^. Nhưng mà đâm lao rồi phải theo lao thôi, kệ! Hơn nữa, em cũng từng tìm hiểu ngành y rồi, biết chắc là mình không đủ đam mê để cạnh tranh với các bạn khác.
Mà thật ra lời bác ấy nói cũng không sai. Lứa của em các bạn nam cũng chiếm đến tầm 70-80%. May sao hồi đó bắt đầu dậy nên làn sóng nữ quyền, đòi bình đẳng trong các ngành nghề. Thế nên hồ sơ của em cũng được chú ý hơn xíu. Công việc chính thức đầu tiên của em trong ngành tech là thực tập sinh ở Hootsuite, lúc đấy em khoảng 16 17 tuổi à. Trong team thì toàn các bác U40, U50. Ngoài công việc, mọi người toàn nói về kinh tế, chính trị, gia đình các thứ. Em hoàn toàn chưa biết gì, và cũng không hiểu mọi người nói cái gì luôn. Lúc đấy em cảm thấy mình bị sốc văn hoá, vô dụng quá! Một phần vì độ tuổi, một phần vì kiến thức chuyên môn em cũng chưa vững. Sau đó em quyết định dành ra 2 3 tháng để học về hệ thống, hiểu rõ hơn về chuyên môn. Lúc hiểu hơn được tí thì em cũng kết thúc kì thực tập 😞. Hè tiếp theo, em quyết định vẫn quay lại công ty đó. Lần này, em hiểu hệ thống hơn rồi. Thêm nữa, em bắt đầu nghe và đi đặt câu hỏi. Liên kết những thứ em từng học với chủ đề mọi người nói, em sẽ hỏi sâu hơn, hoặc xem những thứ em liên kết mọi người thấy có đúng không. Khi được hỏi về những cái mọi người biết, em thấy họ rất thích rồi say mê trả lời em nữa. Năm đó, em cảm nhận mình lớn hơn được một tẹo.
Bên cạnh đó, em cũng học được thêm một điều hay ở Hootsuite qua chú lãnh đạo cấp cao nữa. Lúc đó em đã hỏi chú rằng, em nên thực tập ở đây đến khi tốt nghiệp, vừa hiểu khá rõ hệ thống, vừa dễ lên được level cao nếu sau khi tốt nghiệp em ở lại full-time, hay là em nên thử nhiều công ty khác nhau trong lúc em học đại học, rồi chọn ra cái mình thích? Lựa chọn thứ hai có lẽ sẽ khó và lâu hơn để lên được vị trí cao. Chú ấy mới bảo là, luôn luôn thử nghiệm nhiều thứ khác nhau. Bây giờ em còn quá trẻ, chưa gánh nhiều trách nhiệm gia đình, thử nhiều sẽ giúp em biết mình thích gì, phù hợp cái gì. Thêm nữa là, không bao giờ là quá muộn để quay về công ty này. Thế nên đừng bao giờ giới hạn mình trong một lựa chọn, cứ thử nhiều cái đi, nó sẽ giúp tầm nhìn của mình mở hơn, và con người cũng có chiều sâu hơn.
Tính đến nay, em đã qua 9 kì thực tập. Vậy nên tốt nghiệp hơi trễ ^^. Thường nếu nhắm một công ty nào rồi thì em dành khoảng 1 năm trước đó để chuẩn bị. Chẳng hạn như làm các dự án, đi các sự kiện hoặc gặp những người có liên quan tới công ty đó. Thế nên, thường em sẽ biết em cần gì và muốn trải nghiệm những gì tiếp theo. Lắm lúc thực tập nhiều, có nhiều sự lựa chọn quá, em lại không biết chọn gì. Lúc đó em sẽ dựa vào cảm tính, internship này có tốt với mình không? Đó cũng là lý do em rời Google, hay sau khi tốt nghiệp em muốn quay trở lại LinkedIn. Qua nhiều kì thực tập thì em dần phát triển được “khả năng tiên tri” đó.
Với em, khi đi phỏng vấn ở các công ty lớn như Facebook hay Google, đều cần một chút may mắn. Tất nhiên việc mình chuẩn bị kĩ càng rất cần thiết, nhưng vẫn cần cái duyên nữa. Ví dụ như hôm mình phỏng vấn, người tuyển mình có dễ chịu, dễ tính không? Hay là vừa mới bị vợ mắng 😄? Mình với người ta có bắt được sóng, nói chuyện với nhau được hay không? Nếu nhìn rộng ra hơn thì, trong lúc công ty phỏng vấn mình, thì mình cũng đang quan sát công ty đó. Lần phỏng vấn ba chấm nhất của em chắc là ở công ty F nọ. Hồi đó người phỏng vấn em tới muộn 5 10 phút, xong rồi còn bảo xin lỗi mày nha, tao chưa chuẩn bị. Trong lúc em giải đề thì người ta cũng tỏ vẻ không quan tâm lắm, muốn làm gì làm. Lúc đó em đã nghĩ rằng có được nhận cũng không muốn làm. Mà cũng không được nhận thật ^^.
Năm sau là kì thực tập cuối cùng của em rồi, em đang muốn tìm một nơi vừa thực tập, vừa có thể đi làm sau khi tốt nghiệp. Mong muốn của em là công ty có văn phòng ở Canada và trụ sở chính ở Mĩ; họ sẽ trả lương tốt hơn so với mặt bằng chung. Tiếp đến là văn hoá và con người của team em làm việc cùng; có quan tâm, giúp đỡ nhau, nói chuyện được với nhau hay không. Cuối cùng là sản phẩm; nó phải có thử thách và thú vị để em giải quyết.”
